İdrar Kaçırma Tedavisi

İdrar kaçırma, çeşitli nedenlerle idrarın tutulamaması ve istemsizce boşaltılması durumudur. İdrar kaçırma, özellikle kadınlarda sık görülen bir durumdur ve mesane sarkması başta olmak üzere pek çok nedenle ortaya çıkabilir. İdrar kaçırma için tedavi yöntemi araştırılırken hastanın pelvik organlarla ilgili tüm şikayetlerini değerlendirmek önemlidir. Çünkü mesane sarkmasından dolayı gerçekleşen idrar kaçırma, özellikle kadınlarda sıklıkla karşılaşılır. İdrar kaçırma tedavisi hakkında daha fazla bilgiye ulaşmak için Doç. Dr. İlker Kahramanoğlu ile iletişime geçebilirsiniz.

İdrar Kaçırma Nedir?

Böbreklerden gelen idrarın biriktiği kese olan mesane, halk arasında idrar kesesi veya idrar torbası olarak bilinir. Bu bölgedeki kasların kasılıp gevşemesinde beyin ve mesanedeki sinirler rol oynar. Mesanenin alt kısmında bulunan kaslar kesenin ağzının kapalı kalmasında görev alır. Mesaneden sonra gelen üretra kanalının kontrolünü de hormonlar sağlar.

Tıbbi ismi “üriner inkontinans” olan idrar kaçırma, idrarı kontrol edememe, tutamama halidir. İlerleyen yaşlarda daha sık gözlemlenen idrar kaçırma, her yaşta meydana gelebilecek bir durumdur. Hem erkek hem kadında görülürken, kadınlarda daha sık karşımıza çıkar. İdrar kaçırma uzun süre devam ederse hastalık niteliği kazanır. Kişinin hayat kalitesini düşürür; sosyal ve psikolojik problemlere yol açabilir.

İdrar Kaçırma Çeşitleri Nelerdir?

Stres inkontinansı

Ikınma, zorlanma, hapşırma, gülme, ağır kaldırma gibi durumlarda mesanedeki idrar basıncı artar ve mesane kendiliğinden boşalır. Eğer hasta bu durumu sıklıkla yaşıyorsa pelvik organ ve mesane sarkmasından dolayı olduğu düşünülür. Sinir ve kasların zayıflamasından dolayı oluşur.

Sıkışma tipi idrar kaçırma

Hastanın acil idrara çıkma isteğinde bulunup yetişememesiyle kendini gösteren idrar kaçırmadır. Çoğunlukla bulaşık yıkama gibi suyla yapılan işler sırasında görülür. Mesanenin alt kısmındaki dokularda meydana gelen esneklik ve gevşeme kaybından dolayı oluşur.

Mix tip idrar kaçırma

Stres inkontinansı ile sıkışma tipi idrar kaçırmanın birlikte görülür.

İdrar Kaçırma Neden Olur?

İdrar kaçırma, her yaşta farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Çocukluk döneminde çeşitli psikolojik rahatsızlıklar söz konusu olabilir. Yetişkinlik döneminde görülen idrar kaçırma ise çoğunlukla pelvik organının sarkmasından dolayı gerçekleşir. Bununla birlikte menopoz veya idrar yolu iltihapı da idrar kaçırma sebeplerinden bazılarıdır.

İdrar kaçırmasında önemli risk faktörleri:

• Cinsiyet: Kadınlarda yaşanan gebelik, doğum ve menopoz gibi nedenlerle sıkışma tipi idrar kaçırma, anatomik sebeplerden dolayı da stres inkontinansı sıklıkla görülür.
• Yaş: İdrar kaçırma yaşlanmanın doğal bir süreci olmasa da mesanenin ve pelvik tabanının kas yapısındaki zayıflamalar nedeniyle inkontinans daha sık görülür.
• Vücut Ağırlığı: Aşırı kilo alımı pelvik taban kasları üstündeki basıncı arttırır. Pelvis kaslarının zayıflaması sonucuysa inkontinans yaşanabilir.
• Sigara: Sigaradan dolayı oluşan ve zaman geçtikçe artan kronik öksürük karın içi basıncın sürekli olarak artmasına neden olur ve stres inkontinans ihtimalini arttırır.
• Sistemik hastalıklar: Böbrek hastalıkları, diyabet gibi hastalıklar idrar kaçırma ihtimalini arttırır.
• Doğum öyküsü: Birden fazla normal doğum yapan kadınlarda özellikle ıkınma evresi uzadıysa veya vakum kullanımı gerekli olup doğum esnasında geniş yırtıklar oluştuysa stres inkontinansı ihtimali daha yüksektir.

İdrar Kaçırma Tanısı Nasıl Konur?

İdrar kaçırma tanısı konulabilmesi için en önemli faktör hastanın öyküsüdür. Hastadan idrar kaçırmanın ne zaman başladığı, sıklığı ve şiddeti, kullandığı ilaçlar, doğum sayısı ve şekli, hayat kalitesini nasıl etkilediği öğrenilerek inkontinansın tipi ve şiddetini belirlenebilir. Hastanın öyküsü dışında şunlara bakılabilir:

• İdrar günlükleri: Hasta gün boyu idrar kaçırma sıklığını, ne kadar idrar kaçırdığını ve sıvı alımını not eder. Tanıyı kesinleştirmenin, doğru değerlendirme yapabilmenin etkin olduğu bir yöntemdir.
• Fizik muayene: Anatomik problemlerin tespiti için yapılır.
• İdrar tahlili: Enfeksiyon olup olmadığını tespit edebilmek için yararlanılır.
• Postvoid rezidüel ölçüm (PVR): Hasta idrarını yaptıktan sonra mesanesinde kalan idrar ince bir kateterle veya ultrasonografi ile ölçülür. Eğer işeme sonrasında mesanede kalan idrarın miktarı fazlaysa mesanenin sinir ve kas dokusunda bozukluk, idrar yolu tıkanıklığı veya problemleri olduğu söylenebilir.
• Pelvik ultrasonografi: İdrar kesesinin hacmi, böbrek ve idrar yollarındaki sorunlar, tümör, taş ve tıkanmaların tespitinde kullanılabilir.
• Nörolojik değerlendirme: Pelvik sinirlerinde problem olup olmadığı kontrol edilir.
• Stres test: Hastanın mesanesinin dolu olduğu bir anda hastadan ıkınması veya öksürmesi istenir. Bu şekilde idrar kaçırması değerlendirilir.
• Ürodinamik testler: Tanı koymanın zor olduğu durumlarda başvurulan ürodinamik testler stres üriner inkontinansı için şart değildir. Bu testlerde ne kadar sürede işendiği, işeme sonrasında mesanenin hacmi ve basıncı değerlendirilir.

İdrar Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?

• Kegel Egzersizi: Pelvik kas egzersizlerinden biri olan Kegel egzersizi pelvik kaslarını güçlendirir ve idrar kaçırma probleminin düzelmesini sağlayabilir.
• Planlı Tuvalet: Tuvalete daha sık çıkma alışkanlığı geliştirilerek idrar kaçırma azaltılabilir.
• Kilo verme: Fazla kilonun mesanedeki basıncı arttırarak idrar kaçırmasına sebep olabildiği bilinmektedir. Özellikle vücut kütle indeksi 25’in üzerinde olan bireylerin kilo verdiğinde şikayetleri azalabilmektedirç
• Sigarayı bırakmak: İdrar kaçırmaya neden olan kronik öksürüğün de başlıca nedenlerinden olan sigara tüketimi, mesanede düzensiz kasılmalara neden olabilir. Bu yüzden sigarayı bırakmak da şikayetlerin azaltılmasında önemli bir faktördür.
• Vajinal Presser: Eğer hastada mesane sarkması varsa veya hasta cerrahi müdahale için oldukça riskliyse vajinal halka olarak da bilinen vajinal presser kullanımına başvurulabilir. Vajinal presser kullanımında halkalar düzenli olarak çıkarılıp temizlenir.
• Üretral Uçlar: Sık kullanılmayan bu cihaz, idrar kaçırmanın sürekli olarak yaşandığı aktivitelerden önce idrar yoluna takılır. Tıkaç işlevi gören üretral uçlar idrar kaçırmayı engeller.

İdrar Kaçırma Tedavisinin Ameliyat ile Tedavisi Mümkün Mü?

İdrar kaçırma tedavisinde cerrahi dışı yöntemlerle birlikte cerrahi yöntemler de tercih edilebilir. Özellikle mesane ve rahim sarkması olan hastalarda, cerrahi ile organları ideal konumunda sabitlemek ve idrar kaçırma şikâyetini minimuma indirmek mümkündür.  Stres inkontinansı görülen durumlarda başarı oranı oldukça yüksektir. Fakat basit önerilerle de idrar kaçırmasının önlenebildiği gözden kaçmamalıdır.

Stres inkontinansını çeşidine göre uygulanabilecek birçok cerrahi tedavi yöntemi vardır. Her bir yöntem kendine göre çeşitli faydalara ve risklere sahiptir. Cerrahi; karından, laparoskopik cerrahi ile veya vajinal yoldan gerçekleştirilebilir. İdrar kaçırma tedavisi hakkında detaylı bilgi almak için Doç. Dr. İlker Kahramanoğlu ile iletişime geçebilirsiniz.